برنج گیاهی است ویژه کاشت در مناطق گرم و باتلاقی که در مجموع می‌توان آن را گیاهی نیمه‌گرمسیری نامید. این گیاه در طول دوره رشد به آب فراوان در حدود 30000 متر مکعب در هکتار نیاز دارد. بنابراین باید در مناطقی که بارندگی در آن به اندازه کافی وجود داشته باشد کشت شود. در مناطقی که بارندگی آنها در حدود 1000 میلی‌متر باشد، کشت برنج امکان‌پذیر است و محصول خوبی به دست می‌آید. چنانچه بارندگی از این مقدار کمتر باشد، رشد برنج دچار اختلال خواهد شد. وجود سرما نیز باعث توقف رشد برنج خواهد شد و تولید محصول را پایین می‌آورد.  متوسط دمای مورد نیاز برنج حدود 33 درجه سانتی‌گراد است که این رقم در مورد ارقام زودرس کمتر و در مورد ارقام دیررس بیشتربوده و ممکن است به 40 درجه سانتی‌گراد و یا حتی بیشتر نیز برسد.

در کشتیار بیشتر بخوانیم: نیازهای زیستی گیاه برنج و کود مورد نیاز

عوامل هواشناسی موثر در سلامت تولید محصول برنج

-دما

میانگین دمای محیط کشت برنج باید بین 22 تا 30 درجه سانتی‌گراد باشد. هرگاه دمای محیط از 13 درجه سانتی‌گراد پایین‌ترآید برنج با سرما روبرو می‌شود. همچنین هرگاه دمای محیط از 40 درجه سانتی‌گراد بیشتر شود، باعث اختلال در رشد ریشه خواهد شد و گیاه از بین می‌رود. دمای محیط کشت در طول دوره رشد همواره باید متناسب با مراحل رشد گیاه باشد. بویژه در زمان گل‌دادن باید مناسب و کافی باشد. بهترین دما در این زمان23 درجه سانتی‌گراد است. چنانچه در این مرحله دمای محیط به عللی پایین و رطوبت بالاتر از 80 درصد باشد، تلقیح به خوبی انجام نشده و دانه تشکیل نخواهد شد.

به طور کلی رطوبت در محیط کشت برنج نباید کمتر از 40 و بیشتر از 90 درصد باشد. محیط کشت برنج همیشه باید به صورت غرقاب باشد، زیرا برنج می‌تواند از اکسیژن محلول در آب استفاده نموده و نیاز تنفسی خود را بر طرف نماید. همچنین برنج قادر است تا مقداری از این اکسیژن را از طریق ساقه تامین نماید. به طور کلی دمای آب در روز باید دو برابر شب یعنی حدود 31درجه سانتی‌گراد باشد. با وجود این آب داخل کرت‌ها را باید در شب خارج نمود تا دمای خاک در شب کاهش یافته و مجدداً با وارد کردن آب داخل کرت‌ها دما را کاهش داد.

با کشتیار بیشتر بدانیم: مهم‌ترین بیماری‌های گیاه برنج

در اثر این عمل، تنفس گیاه در شب کاهش یافته و از تجزیه مواد آلی تولید شده در روز جلوگیری به عمل می‌آید. شدت نور نیز در رشد گیاه برنج نقش مهمی دارد. به طور کلی این گیاه برای انجام عمل تلقیح به شدت نور بالایی نیاز دارد این استان از نظر رطوبت نیز برای برنج مناسب می‌باشد؛ البته گاهی اوقات نیز بارندگی مصادف با زمان تلقیح برنج بوده که در این صورت شدیداً تاثیر منفی روی تولید محصول خواهد داشت. همچنین گاهی اوقات نیز بارندگی‌های شدید و مداومی در زمان برداشت برنج اتفاق می‌افتد که سبب ورس محصول شده و برداشت آنرا با مشکل روبرو می‌سازد (معمولاً در اواخر مرداد و شهریور ).

برنج گیاهی است خودکشن و بین صفر تا 3 درصد دگرگشنی دارد. گرده‌افشانی تقریباً همزمان با بازشدن گل‌ها در شرایط طبیعی روی می‌دهد. دمای مطلوب برای گرده‌افشانی 31 تا 32 درجه سانتی‌گراد بوده و در دمای پایین‌تر از 10 تا 13 و همچنین بالاتر از 40 درجه سانتی‌گراد گرده‌افشانی متوقف می‌گردد. خشکی و دمای پایین می‌تواند بر روی گرده‌افشانی اثر منفی داشته باشد. حداقل دما برای انجام لقاح 15 درجه سانتی‌گراد می‌باشد. زمان باز شدن گل‌ها 8 صبح الی 14بعدازظهر بوده و گل‌های گل‌آذین در بین یک دوره 7 تا 10 روزه باز می‌شوند و اکثر آنها 2 تا 4 روز پس از خروج گل‌آذین از غلاف برگ این کار را انجام می‌دهند.

پایین بودن دما در اوایل فصل زراعی یا آبیاری مزرعه با آب سرد سبب می‌شود که زمان رسیدن دانه‌ها به تأخیر افتد. بالا بودن دما هم موجب کاهش تعداد سنبلچه‌های بارور و وزن دانه‌ها می‌شود. چنانچه در اين مرحله از رشد برنج دماي محيط پيرامون بعللي پايين باشد و رطوبت هوا نيز بيش از اندازه طبيعي يعني بالاتر از 80 درصد باشد تلقيح بخوبي انجام نشده و دانه تشكيل نخواهد شد، بعبارت ديگر برنج پوك شده و در نتيجه ميزان توليد محصول به اندازة قابل ملاحظه‌اي پايين خواهد بود بطور كلي رطوبت در محيط كشت برنج نبايد كمتر از 40 درصد و بيش از 90 درصد باشد. 

با کشتیار بیشتر بدانیم: توصیه های کوتاه در خصوص مدیریت تغذیه

 نتایج بدست آمده از تحقیقات علمی نشان داده که اگر دمای آب کمتر از ۱۹ درجه سانتیگراد باشد، زمان رسیدن دانه به تأخیر می‌افتد. اگر هم از ۳۰ درجه بیشتر باشد، گسترش ریشه و میزان عملکرد گیاه برنج به دلیل محدود بودن  اکسیژن موجود در آب، کم می‌شود و بازدهی گیاه کاهش می‌یابد.

-شدت نور

شدت نور نيز در رشدگياه برنج نقش مهمي دارد. بطوريكه براي انجام عمل تلقيح به شدت نور بالايي نياز دارد.

-رطوبت

الف) مناسب‌ترین میزان رطوبت برای گلدهی گیاه برنج، ۷۰ تا ۸۰ درصد است.

ب) رطوبت کمتر از ۴۰ درصد، عامل بازدارنده‌ای برای گلدهی گیاه به شمار می‌رود.

ج) همچنین بارندگی موقع برداشت محصول باعث افزایش رطوبت و عملیات مربوط به خشک شدن محصول را به تأخیر می‌اندازد.

د) برنج گیاه آب‌دوستی به شمار رفته ولی آبزی نیست. چون ریشه گیاهان آبزی قادر نیستند تارهای‎کشنده و ریشه‌های فرعی تولید نمایند؛ در حالیکه ریشه برنج هم تار کشنده و هم ریشه فرعی دارد.

و) گاهي اوقات بارندگي مصادف با زمان تلقيح برنج بوده كه در اين صورت شديداً تأثير منفي روي توليد محصول خواهد داشت.

در کشتیار بیشتر بخوانیم: مراحل فنولوژیکی محصول و مشخصه های بیومتریک هر مرحله زیتون

- آب

الف) آب مورد نیاز برنج از سایر غلات بیشتر است.

ب) هشتاد درصد آب مورد نیاز محصول برنج تولید شده در جهان بویژه در نقاط استوایی، ازآب باران تأمین می‌گردد.

ج)۲۰ درصد باقی‌مانده را از آب رودخانه و آب چاه تأمین می‌نمایند.

و) ميزان بارندگي در استان مازندران اغلب بالاتر از 800 ميلي‌متر است و اغلب ممكن است اين رقم به 2000 ميلي‌متر برسد كه اين مقدار مناسب براي كاشت برنج است.